Review sách Ông già và biển cả của Ernest Hemingway

Đã bao giờ bạn thất bại chưa? Nếu bạn trả lời là “Không” thì có nghĩa là bạn đang lừa dối chính bản thân mình và cả những người khác. Thất bại là điều mà ai cũng mắc phải. Có những người sau khi thất bại thì tuyệt vọng, sợ hãi, hoài nghi về chính mình. Cũng có những người đứng dậy và tiếp tục bước đi. Đáng khâm phục nhất của đời người là dám đứng lên sau khi ngã bởi “Bị đánh bại chỉ là tình trạng nhất thời, bỏ cuộc mới là sự thất bại vĩnh viễn”. Hành trình theo đuổi khát vọng của ông lão Santiago trong tác phẩm ông già và biển của của nhà văn Ernest Hemingway sẽ giúp bạn có cái nhìn lạc quan hơn về thất bại cũng như rút ra nhiều bài học ý nghĩa cho bản thân.

review-sach-ong-gia-va-bien-ca

Vài nét về tác giả

Ông già và biển cả được viết bởi nhà văn, nhà báo nổi tiếng người Mỹ mang tên Ernest Hemingway (1899 – 1961). Ông sống xuyên qua hai cuộc chiến tranh thế giới khủng khiếp nhất của lịch sử loài người. Những con người như Hemingway được người đời biết đến như một lớp thế hệ “mất mát”, những người từ chiến trận trở về mang trong mình tâm trạng chán chường, mệt mỏi, tan vỡ ảo tưởng khi nhận thấy sự phi lí của chiến tranh đế quốc gây ra. Họ trở về mà chẳng thể nào hòa nhập được với cuộc sống, mất niềm tin vào cuộc đời, cuộc sống trở nên vô nghĩa. Đồng thời, sống trong giai đoạn lịch sử đầy biến động, chiến tranh xảy ra liên tục, chứng kiến biết bao thân phận đau khổ, Hemingway càng yêu thương và cảm thông với những con người chịu số phận bất hạnh như thế. Ông lấy họ làm hình mẫu cho các sáng tác của mình bởi ông tin rằng: những con người mạnh mẽ ấy có thể bị hủy diệt nhưng sẽ không bao giờ bị khuất phục.

Nhắc đến Hemingway, người ta nghĩ ngay đến nguyên lý “tảng băng trôi”. Phát biểu này được biết đến dựa trên một hiện tượng vật lý, khi một tảng băng trôi trên đại dương thì chỉ có một phần nổi trên bề mặt, bảy phần chìm khuất. Trong văn học, điều đó có nghĩa là mạch ngầm văn bản hay những lớp nghĩa bị nhà văn giấu kín, chưa được phô bày ra, đòi hỏi sự suy ngẫm rất lớn ở bạn đọc. Các tác phẩm của ông rất cô đọng, hàm chứa nhiều lớp nghĩa, phải đi sâu vào khai phá mới hiểu rõ những gì mà nhà văn muốn truyền tải. Và tác phẩm Ông già và biển cả là minh chứng rõ nét nhất cho điều đó.

Ông già và biển cả (1952) là một tiểu thuyết ngắn và là một trong những đỉnh cao trong sự nghiệp cầm bút của Hemingway. Chính nhờ tác phẩm này, ông được trao giải thưởng Pulitzer năm 1953 và giải Nobel Văn học năm 1954.

Review sách Ông già và biển cả

Tác phẩm Ông già và biển cả

Tác phẩm Ông già và biển cả miêu tả ông lão Santiago, người theo đuổi khát vọng chinh phục được con cá lớn xứng đáng với tài nghệ của mình, nhằm khẳng định ý nghĩa của sự tồn tại. Ông lão kiên trì liên tục ra khơi suốt tám mươi tư ngày mà chẳng bắt được con cá nào. Không tuyệt vọng, vững tin vào tay nghề và nghị lực của mình, ngày thứ tám mươi lăm, ông quyết định đi thật xa, và quả là trời không phụ lòng người, ông đã câu được một con cá kiếm khổng lồ. Nhưng bi đát thay, con cá lại kéo ông lão ra tận khơi xa. Dũng cảm chịu đựng và đương đầu với con cá suốt ba ngày hai đêm, cuối cùng ông đã chính phục và giết chết được nó. Ý chí, nghị lực cùng tay nghề điêu luyện đã góp phần làm nên chiến thắng ấy. Tuy nhiên, trên đường mang con cá trở về, đàn cá mập đã xông đến tấn công con cá kiếm. Santiago kiên cường chống trả, nhưng khi về đến đất liền, ông lão chỉ còn lại bộ xương cá khổng lồ. Dù vậy, ngay khi hồi sức, ông lão lại nghĩ ngay đến chuyện rèn lại mũi giáo để ra khơi. Câu chuyện kết thúc chi tiết ông lão nằm ngủ và mơ về những con sư tử.

Tác phẩm được kể với lời văn lôi cuốn, miêu tả chân thật, sinh động, hấp dẫn, khiến người đọc không rời trang sách được, vừa đọc vừa ngẫm nghĩ một điều gì đó cho riêng mình. Độc giả như bị cuốn theo cuộc hải trình cùng với ông lão, tưởng chừng như đang ngồi chung trên chiếc thuyền nhỏ giữa đại dương bao la vậy. Hemingway đã thành công trong việc khắc hoạ nhân vật Santigo, để lão tự độc thoại và độc thoại nội tâm giúp độc giả tự trải nghiệm và khám phá nhân vật này.

Trên cuộc hành trình đi tìm và chinh phục ước mơ, mỗi chúng ta hãy như ông lão Santigo, luôn kiên trì, nhẫn nại, lạc quan trong những lúc khó khăn nhất. Đời người chỉ sống có một lần. Phải sống sao cho thật đáng để sau này về già, chúng ta sẽ không hối tiếc về những dự định dở dang của tuổi trẻ. Hãy cùng tôi giương buồm ra biển lớn và thực hiện những hoài bão. Trước mắt sẽ còn những giông tố, nhưng hơn hết, chúng ta biết đứng dậy mà tiếp tục bước đi. Có như thế, chúng ta mới đang sống một cuộc đời thực sự, sống hết mình vì những đam mê như lão Santigo quyết tâm câu được mẻ cá lớn vậy.

Xem thêm: Review sách Những người khốn khổ – Khúc ca sử thi tráng lệ

Santiago – Người anh hùng với ý chí kiên cường trước những thử thách của cuộc đời.

Ông lão gầy gò, giơ cả xương, gáy hằn sâu nhiều nếp nhăn. Những vệt nám vô hại trên làn da má của lão do bị ung thư bởi ánh mặt trời phản hồi trên mặt biển nhiệt đới. Những vệt ấy kéo dài xuống cả hai bên má, tay lão hằn những vết sẹo sâu bởi kéo những con cá lớn. Nhưng chẳng có vết nào trong số sẹo ấy còn mới cả. Chúng cũ kỹ như mấy vệt xói mòn trên sa mạc không cá. Mọi thứ trên cơ thể lão đều toát lên vẻ già nua, trừ đôi mắt; chúng có cùng màu với nước biển, vui vẻ và không hề thất bại.

Nhân vật trung tâm của tác phẩm là ông lão người Cuba, Santiago, người đã cố gắng chiến đấu trong ba ngày đêm vật lộn với một con cá kiếm khổng lồ trên biển vùng Giếng Lớn khi ông câu được nó. Sang đến ngày thứ ba, ông dùng lao đâm chết được con cá, buộc nó vào mạn thuyền và lôi về. Những tưởng vận may đã mỉm cười khi ông có thể thu phục con cá kiếm đẹp nhất trên đời, lũ cá mập lại lao tới rỉa sạch con cá kiếm duy nhất của ông lão. Ông lại đem hết sức tàn chống chọi với lũ cá mập, phóng lao, thậm chí cả mái chèo để đánh. Ông giết được nhiều con, đuổi được chúng đi, nhưng cuối cùng khi nhìn đến con cá kiếm của mình thì nó đã bị rỉa hết thịt chỉ còn trơ lại một bộ xương cá to đùng. Và đáng buồn thay, khi cuộc hành trình kết thúc, thành quả duy nhất ông lão thu được chỉ còn là bộ xương vô dụng.

Review sách: Ông già và biển cả

Ở Santiago, ta thấy được một quyết tâm theo đuổi mục tiêu vô cùng to lớn. Dân làng chài chẳng ai tin ở ông, chẳng ai hy vọng ở ông, duy chỉ có cậu bé Manolin là cho ông sự tin tưởng và yêu thương, dù vậy, ông luôn tin vào chính mình. Niềm tin ấy giúp ông có thêm sức mạnh vượt qua bão tố của biển khơi và cả những cơn bão lòng mỗi khi mệt mỏi, yếu đuối. Ở cái tuổi 80, độ tuổi theo nhiều người nghĩ thì đó là cái tuổi gần đất xa trời, cái tuổi mà con người ta cần nghỉ ngơi và an dưỡng tuổi già thì ông lão Santiago vẫn cứ tiếp tục ra khơi, dù 84 ngày trước đó chẳng câu được lấy một chú cá nào. Theo ông lão, “có ngốc mới không hy vọng”. Mặc dù chỉ mang về bộ xương nhưng ông chẳng hề bi quan mà vẫn lạc quan bước tiếp. Khi rời đất liền ra biển cả bao la, Santiago chẳng hề cô đơn, ông tâm sự với tất cả, làm bạn với tất cả, “Chẳng ai phải sống cô đơn trên biển cả”. Chiến đấu vất vả mới có được con cá kiếm, nhưng cuối cùng bao công sức đổ sông đổ bể hết, một bộ xương mang về thì có nghĩa lí gì? Nhưng dẫu sao, đó cũng là chiến công hiển hách nhất của ông lão 80, ông vui vì điều đó, ông không hề thất vọng hay bi quan, bởi suy cho cùng, rồi chúng ta cũng sẽ ngộ ra một chân lý giản đơn rằng: Con người sinh ra không phải để thất bại. Con người có thể bị hủy diệt nhưng không thể bị khuất phục. Chúng ta sinh ra để làm gì? – To be or not to be? Đó là câu hỏi không chỉ riêng gì Santiago mà cũng là trăn trở của bao người. Đọc tác phẩm, ta ngộ ra rằng, con người ta phải sống có niềm tin, phải kiên trì, quyết tâm theo đuổi hành trình của mình. Cuộc sống như vậy mới thực sự đáng sống.

Review sách: Ông già và biển cả

Xem thêm: Harry Potter và Hòn đá phù thủy – Bước khởi đầu của một phù thuỷ vĩ đại

Con cá kiếm – Hình tượng cho những ước mơ của con người

Con cá kiếm chính là thành quả mà ông lão có được sau bao ngày rượt đuổi. Đó là biểu tượng cho khó khăn của tự nhiên và những giới hạn của con người. Chiến thắng con cá kiếm khổng lồ đã khẳng định được sức mạnh, trí tuệ con người trong cuộc hành trình chinh phục tự nhiên, cải tạo thế giới. Con cá kiếm cũng là biểu tượng cho giấc mơ, nó long lanh, nó đẹp đẽ, nó lấp lánh, nó cuốn hút người ta để con người ta si mê nó, rồi dùng toàn bộ sức lực để đuổi theo, với một mong muốn duy nhất là chiếm đoạt được nó. Nhưng hành trình chinh phục con cá kiếm không hề dễ dàng, nó gian truân, vất vả, bắt người ta vắt kiệt sức để đi tiếp, và đầy rẫy những hiểm nguy, cạm bẫy, giống như hành trình chinh phục ước mơ vậy. Con đường đi đến ước mơ chưa bao giờ bằng phẳng, nó gập ghềnh, nó khó khăn, nó đòi hỏi người ta phải đánh đổi mồ hôi, nước mắt, cho dù con đường có trải đầy hoa hồng thì chắc chắn máu của kẻ đi qua đã thấm đầy lên những mũi gai ấy.

[…] con cá tung mình lên. Nó nhô lên bất tận, nước đổ ròng ròng từ hai bên lườn. Thân hình bóng nhẫy trong ánh nắng; đầu và lưng màu tím sẫm; trong ánh nắng, những đường sọc hai bên mình nó nom đồ sộ, phớt hồng. Cái kiếm của nó dài bằng cây gậy bóng chày, thon như một lưỡi kiếm; nó vươn hết độ dài thân mình lên khỏi mặt nước rồi nhẹ nhàng lao xuống như một tay thợ lặn; lão nom thấy cái đuôi hình lưỡi hái đồ sộ chìm xuống và sợi dây câu hút theo.

Nó xuất hiện qua những vòng lượn. Nó làm cho lão già Santiago phải mệt lử, chân tay đau nhức, đầu óc choáng váng. Ông lão rất mệt, nhưng ông cố nén cơn đau vào trong để tiếp tục chiến đấu. Vẻ đẹp lấp lánh, vây đen có pha sọc màu tím của nó khiến Santiago phải thán phục: “Tao chưa thấy ai hùng dũng, cao thượng hơn mày”. Ông phải giết con cá, ông tha thiết cầu khẩn: “Đến đây! Đến đây để giết ta này, ta không quan tâm việc ai giết ai nữa.”

Review sách: Ông già và biển cả

Nhưng khi lão phi lao vào con cá, và nó lao vút mình lên khỏi mặt nước để phô diễn vẻ đẹp của mình lần cuối cùng, rồi nằm lặng lẽ trong một vũng máu loang lổ, thì Santiago lại thấy nuối tiếc. Cái ông nhận được là một cái xác cá, một thứ rất tầm thường, nếu có khác chỉ là một cái con cá to mà thôi. Bây giờ, khi con cá phơi cái bụng trắng hếu của mình lên khỏi mặt nước, nó không còn đẹp nữa, cho dù vẫn là vẻ lấp lánh ấy, cái vây đen có pha sọc màu tím ấy, nhưng cái vẻ đẹp ấy nó quá trần trụi, nó không còn vẻ bí ẩn như những ngày đầu, giống như việc con cá bây giờ đã có một chiều dài chính xác, chứ không còn hùng vĩ khó đoán định như ở những vòng lượn đầu tiên.

Con cá, biết đâu cũng giống như giấc mơ của mỗi chúng ta. Nhìn từ xa, nó rất đẹp đẽ, hào nhoáng, nhưng đến khi chạm tay vào rồi mới thấy rằng nó thật gần gũi, giản đơn. Có chăng chỉ là chúng ta đã đi quá xa để tìm kiếm những ảo mộng, mà không suy xét, lường trước đến giá trị thật sự của những ước mơ đầy vẻ cao xa, huyền bí đó. Hoặc cũng có thể, cuộc đời là một giấc mơ không hồi kết, con người thấy không bao giờ là đủ, mà lúc nào cũng muốn đi đến những chân trời xa hơn, hào nhoáng hơn, đáng khát vọng hơn.

Xem thêm: Review sách: Bước chậm lại giữa thế gian vội vã

Đàn cá mập – Những khó khăn của cuộc sống

Review sách Ông già và biển cả tác giả Ernest Hemingway

Mọi chuyện tưởng như đã đâu vào đấy, Santiago kiêu hãnh trở về làng với chiến lợi phẩm trong tay. Nhưng đâu có dễ dàng như thế. Đàn cá mập xuất hiện hay chính là những khó khăn lại ập đến, ra sức nhấn chìm ông lão gầy còm kia. Đàn cá ấy còn là biểu tượng cho giai cấp tư sản, cho những người có quyền lực trong xã hội bóc lột sức lao động của những người dân nghèo một cách vô lý. Với nhiều người, việc ông lão đã phải dành biết bao tâm sức để hạ gục được con cá kiếm quả là đáng khâm phục. Nhưng họ thắc mắc tại sao tác giả lại bất công với nhân vật của mình như vậy? Sao không để câu chuyện có một kết thúc êm đẹp với việc ông lão trở về trong sự ngỡ ngàng, thán phục của dân làng? Việc Hemingway để cho đàn cá mập đói khát ăn hết con cá của Santiago là một hành động nhẫn tâm. Nhưng cuộc sống là vậy đấy, đâu thể nào cứ đẹp mãi như những câu chuyện cổ tích. Phải, hành động đó rất tàn nhẫn, ông lão Santiago đã rất vất vả để có được con cá kiếm đó, nhưng vậy mới là cuộc sống. Có những khi ta tưởng ta đã nắm được ước mơ của bản thân trong lòng bàn tay, nhưng những thế lực bên ngoài, những cá mập, những con sói đói kia sẽ chỉ chực thời cơ đó nhảy xổ vào, không ngần ngại mà giật nó khỏi tay ta. Với những lần thất bại đó, có kẻ thì gục ngã, có người lại dùng nó như một động lực để thúc đẩy bản thân với ý nghĩ “Lần này nhất định sẽ làm được”. Và thử hỏi nếu ông lão mang về một con cá nguyên vẹn, thì những người dân chài đâu thể biết được rằng ông đã phải chiến đấu với bầy cá mập hung hãn để giành lại được. Có thể khi ta thất bại, cái ta cần sẽ tuột khỏi tay, nhưng thứ đến với ta lại quý giá hơn nhiều, đó chính là sự thừa nhận của xã hội đối với nỗ lực mà ta đã bỏ ra.

Xem thêm: Chiến binh cầu vồng – bài ca cho khát vọng và niềm tin

Lời kết:

Hành trình đi tìm và chinh phục ước mơ của mỗi một chúng ta sẽ vô cùng khó khăn và gian khổ nhưng hãy như ông lão Santigo, luôn kiên trì, lạc quan có niềm tin và hy vọng trong những lúc khó khăn nhất. Đừng ngần ngại đối mặt với những khó khăn thử thách trong cuộc sống ban nhé! Đời người chỉ sống có một lần, phải sống sao cho thật đáng để sau này về già chúng ta sẽ không hối tiếc về những dự định dang dỡ của tuổi trẻ.

Review sách Ông già và biển cả tác giả Ernest Hemingway

Chỉ với một câu chuyện dài 123 trang về chuyến đánh cá của một ông lão, Ernest Hemingway đã mang đến cho chúng ta một bức tranh của hiện thực, trần trụi đến phũ phàng, nhưng lại cũng đầy tính nhân văn.

Review sách Ông già và biển cả của Hemingway …

Tác phẩm khép lại sau hơn 100 trang sách nhưng những ý nghĩa biểu tượng của nó không dễ gì mà hiểu hết được. Hãy thử đọc và ngẫm, biết đâu bạn sẽ tìm ra những ý nghĩa thú vị hơn nhiều đấy.

Add Comment